माछापालन गर्ने किसानका लागि बिमाका प्रक्रिया!

बीमालेखले रक्षावरण गर्ने जोखिमहरू ः

देहायका कुनै कारणबाट बीमा अवधिभित्र माछा मरेमा बीमकले उक्त माछाको बीमाङ्क रकमको ९० प्रतिशत रकम बीमितलाई भुक्तानी गर्नेछ ः

(क) आगलागी, चट्याङ,

(ख) भूकम्प,

(ग) बाढी÷डुवान÷खडेरी,

(घ) पहिरो÷भूस्खलन,

(ङ) आँधिबेहरी, असिना, हिऊँ वा तुसारो,

(च) आकस्मिक÷दुर्घटनाजन्य बाह्य कारणहरु,

(छ)     रोगबाट हुने हानि–नोक्सानी,

(ज)    अक्सिजनको कमि, एमोनियाबाट हुने नोक्सानी,

(ञ)    बिषालु पदार्थबाट मरेमा ।

सर्तहरू

१) माछा पालनकोलागि न्यूनतम २०० वर्ग मिटरको पोखरी र कम्तिमा तीन (३) फिट पानीको गहिराई भएको पोखरी हुनु पर्दछ तर ट्राउट माछाको हकमा प्राविधिकको सिफारिस अनुसारको संरचना भएको हुनु पर्नेछ ।

२) मत्स्य वीजको आपूर्ति नेपालकै मान्यता प्राप्त ह्याचरी तथा नर्सरीबाट भएको हुनु पर्नेछ । तर प्रचलित नियम कानून पालना नगरि आयात गरिएका मत्स्य वीजको हकमा यो प्रावधान लागु हुने छैन् ।

३) बीमित माछा पालन गर्ने पोखरी÷रेसवेहरु मत्स्य प्राविधिकले पालन गर्न योग्य भनी प्रमाणीत गरेको र पानीको गुणस्तरलाई वांछित स्तरमा कायम राखेको हुनु पर्नेछ । साथै आहारहरूको राम्रो व्यवस्था गरी प्रविधि अनुसारको दाना नियमित एवं उचित तरिकाले दिईएको हुनु पर्नेछ ।

४) माछाको बीमा गर्नु अगाडि देखि बीमितले, प्राबिधिकले सिफारिस गरे अनुसारको विवरण पुस्तिकामा माछाको अध्यावधिक विवरण (पोखरी÷रेसवेमा राखिएको भुराको संख्या, बीच बीचमा बेचबिखन गरिएको संख्या, आहार, लागेको रोग, रोग निधानको लागि अपनाईएको बिधि, खर्च आदि) को अभिलेख राख्नु पर्नेछ ।

विशेष व्यवस्थाहरु

१) बीमाशुल्क बीमाङ्क रकमको दुई (२) प्रतिशत हुनेछ । बिषेश सघन प्रबिधि अनुसार माछा पालन गरिएमा बीमाशुल्कमा दश (१०) प्रतिशत छुट   दिईनेछ ।

२) बीमा अवधि न्यूनतम तीन (३) महिनाको हुनेछ । पोखरी÷रेसवेमा भुरा राखेको पन्ध्र (१५) दिन भित्र बीमा गरी सक्नुपर्नेछ ।

३) पोखरी÷रेसवेको बीमाङ्क रकमको एक (१) प्रतिशत बीमाशुल्क भुक्तानी गरी सम्पुष्टि द्वारा थप सुरक्षण लिन सकिनेछ ।

४) सदस्य संस्था माफर्त बीमा भएमा कुल बीमाशुल्कमा पन्ध्र (१५) प्रतिशत छुट दिइनेछ । तर एउटै सस्था, समूह आदिले बीमा अभिकर्ता कमिशन र संस्थागत छुट मध्ये कुनै एक मात्र सुविधा पाउनेछन् ।

दाबी सम्बन्धी प्रकृया

क) सक्कल बीमालेख

ख) पूर्ण रुपले भरिएको दाबी फाराम,

ग) प्राविधिकद्वारा माछा मरेको प्रमाणित गरिएको प्रमाण–पत्र,

घ) बीमितले राखेको माछा सम्वन्धि अध्यावधिक अभिलेखको प्रति,

ङ) न.पा.÷गा.वि.स.÷वडा वा कम्तिमा सबभन्दा नजिकको दुई (२) जना छिमेकीको सर्जमिन  मुचुल्का

च) बिषालु पदार्थबाट मरेको अवस्थामा नेपाल सरकारबाट मान्यता प्राप्त प्रयोगशाला द्धारा प्रमाणित गरिएको प्रमाण–पत्र ।

दाबी सम्बन्धी प्रकृया

१) बीमित माछाको दाबी गर्नु अगाडि यदि समय समयमा माछा बिक्री वितरण (जबचखभकत) गरिएको भए सो संख्या घटाई बाँकी रहेको माछाहरुको मात्र हिसाब गरी हुन आउने मूल्यको ९०% मात्र दाबी भुक्तानी गरिनेछ ।

२) बीमा अवधिभित्र जून पक्ष (पन्ध्र दिनको एक पक्ष) मा दाबी पर्छ सोहि पक्ष अनुसार बीमितले छनौट गरिए वमोजिम (उत्पाद÷उत्पादन) को अनुसूचीमा उल्लेखित मूल्यको आधारमा दाबी भुक्तानी गरिनेछ ।

३) बाढीको कारणले आंशिक रुपमा माछाको क्षति (मरे÷हराए) भएमा त्यस्तो अनुमानित क्षति वापत दाबी भुक्तानी रकमको पचास प्रतिशत तत्काल भुक्तनी गरिनेछ र बाँकी क्षतिपूर्ति वापतको रकम माछा मार्ने÷निकाल्ने (जबचखभकत) कार्य पछि वास्तविक क्षतिको आधारमा पहिला दिएको दावी रकम कट्टा गरेर बाँकी हुन आउने रकम मात्र भुक्तानी गरिनेछ ।